De Vlaamse Regering heeft op 12 maart volgende beslissingen genomen over regiovorming:
Afbakening
Vlaanderen wordt opgedeeld in 17 referentieregio's (de afbakening van de 3 Limburgse zones moet gebeuren tegen de Paasvakantie)
Democratische aansturing
Het burgemeester overleg wordt de spil van de regiovorming. In de adviezen van de gouverneurs bleek dat meerdere gemeenten zich afvroegen hoe de burgmeesters hun gemeenten zouden vertegenwoordigen op dit overleg. De Vlaamse Regering wil geen governance model opleggen, gezien het niet om een nieuw bestuursniveau gaat.
- De Vlaamse Regering voorziet een wijziging DLB waarbij regiowerking een maandelijks vast punt zou worden op het college.
- Tweemaal per jaar zou regiowerking ook op de gemeenteraad komen (cf. huidige regeling ivm intercommunales)
Uitzondering op regiovorming
De lijst met uitzonderingen is uitgebreid. Omwille van het specifieke karakter en de nood aan voldoende flexibiliteit vallen volgende vormen van samenwerking in zijn geheel buiten de scope van de regiovorming:
- Het organiseren van overleg en feitelijke samenwerking tussen lokale besturen, ook in het kader van (bv. Europese) subsidieaanvragen, zonder dat dit leidt tot blijvende nieuwe structuren;
- Samenwerkingsverbanden waarbij de landschappelijke gegevenheid dominant is of die ge-bonden zijn aan fysische en natuurlijke structuren, zoals:
- De bekkenbesturen;
- Structuren voor gemeenschappelijk beheer van een natuurgebied (bv. Bosgroepen, Stichting Zoniën);
- Projectstructuren voor de uitwerking van een gemeenschappelijke visie of programma dat gebonden is aan fysische en natuurlijke structuren (bv T.OP-werking voor de kust, Dender, Demervallei, Kleine Nete, Albertkanaal, Mijnstreek);
- het overleg tussen de kustgemeenten;
- De toeristische regio’s en samenwerkingsverbanden;
- Samenwerkingsverbanden die op een hogere schaal dan de referentieregio georganiseerd zijn, waar het schaalvoordeel de enige drijfveer is (economies of scale) en de rechtstreekse link met het lokale/regionale strategische beleid heel beperkt is, zoals bijvoorbeeld crematoria, woonzorgcentra, zwembaden of samenwerkingsverbanden voor IT, verzekeringen, aankoop-beheer, facilitair beheer;
- Vrijwillige samenwerking tussen scholen om schaalvoordelen na te streven op het vlak van logistiek, studieaanbod, personeelsbeleid, …
- Alle leidinggebonden nutssectoren, zoals bijvoorbeeld energiedistributie, riolering, waterdis-tributie en telecom.
Tijdslijn voor bottom-up samenwerkingsverbanden:
- Gemeenten moet zich aligneren op de referentieregio’s tegen 2031 (= ongeveer einde volgende legislatuur)
- Blijf je binnen de referentieregio, dan wordt het goedkeuringstoezicht afgeschaft (wel nog meldingsplicht en niet-bindend advies ABB)
- Wil je buiten de referentieregio gaan, tot moet je ABB een gemotiveerde uitzondering vragen (comply or explain) en duiden waarom hetzelfde doel niet kan bereikt worden binnen de eigen referentieregio.
- Gemeenten die zich op de grens tussen twee of meer referentieregio’s bevinden en zich engageren om hun samenwerkingsverbanden af te stemmen op hun referentieregio, kunnen aanspraak maken op een juridische en technische ondersteuning op maat vanuit ABB.
Tijdslijn voor top-down samenwerkingsverbanden:
- VL engageert zich om deze ten laatste 2025 te herzien (= begin volgende legislatuur)
- De wetgeving moet daartoe ten laatste in 2023 aangepast zijn.
- De samenwerkingen moeten zich naargelang het geval pas aligneren tegen de eerste nieuwe erkenningsronde (subsidieronde) na de wijziging van de decreten.